Thiết kế cảnh quan cần đến chuyên môn của ngành kiến trúc với các nhận thức phù hợp về không gian, thẩm mỹ, vật liệu; cần đến chuyên môn của ngành nông lâm với kiến thức về cây trồng; cần đến sự phối hợp của điêu khắc gia, các chuyên gia tư vấn thiết kế tạo dáng sản phẩm (industrial design); cần đến chuyên môn của các kỹ sư hệ thống (chiếu sáng, cấp thoát nước...).

Hàng nghìn năm qua, cùng với các chế định của nhà nước, mọi công trình kiến trúc đều tuân thủ nguyên tắc phong thủy về số tầng (chiều cao), độ lớn, số tòa kiến trúc, màu sắc… Cung vua phủ chúa, dinh thự quan lại, trên phải tuân thánh mệnh, dưới không phạm phong thủy; đền chùa miếu mạo, lớn bé phải theo phẩm cấp; nhà ở của thường dân, dù là nhà tranh vách đất cũng phải vuông tròn tề chỉnh.

Nguyên lý kiến trúc hình khối và không gian của phong thủy vừa giúp con người xây dựng môi trường sống an toàn lành mạnh, vừa tạo ra những công trình kiến trúc giàu bản sắc văn hóa, không phô trương, chơi trội, trọc phú và đầy sát khí như hiện nay.

Về hình khối, phong thủy đòi hỏi mọi công trình kiến trúc phải ngay ngắn, vuông vức, vững chãi, uy nghi. Ngoại trừ một số công trình có tính năng sử dụng đặc thù như tháp, địch lâu, gác chuông…, chiều cao của tòa kiến trúc không được gấp 3 lần chiều dài hoặc chiều rộng của nền móng. Chiều cao của nền móng không vượt quá 99cm, tức thềm nhà không quá 5 bậc.

Đạo học triệt tiêu mọi thái quá: Quá cao, quá thấp, quá ẩm ướt, quá nhiều hoa văn họa tiết; hoặc nghiêng Đông hoặc lệch Tây; hoặc kết cấu phức tạp nhiều hình thế xen nhau… Tất cả đều sinh ra sát khí tổn hại đến nhân khẩu, quan vận, tài vận...

Theo phong thủy, nhà vững chãi uy nghi, khí thế hùng tráng thuộc quý cách. Tòa nhà trông như dáng hổ ngồi, tường vách ngay ngắn, màu sắc tươi sáng… lại có minh đường, thiên tỉnh sạch sẽ thoáng đãng… Ấy là nơi ở của người hiền quý.

Nhà trước nhà sau phải tương xứng mới giữ được tôn nghiêm và phúc đức. Các tòa kiến trúc không quá gần hoặc quá xa nhau để tránh bức khí hoặc thoát khí. Cửa công sở phải thách mà thoáng, cao mà uy nghi thì mới giữ được vượng khí.

Biệt thự, nhà quan, công sở… cần có đại sảnh. Đại sảnh là tiểu minh đường. Khoảng trống từ cửa chính ra tới cổng (sân) là trung minh đường (cận án). Cổng chính là ngoại án. Không gian ngoài cổng chính là viễn án (triều sơn hay đại minh đường). Khoảng trống sau nhà (hoặc vườn, hoặc đồi gò) là hậu sơn. Tường bao hai bên trái - phải là thanh long - bạch hổ.

Một ngôi nhà có hình khối, kích thước và cấu tạo không gian chuẩn phong thủy cần hội tụ các yếu tố sau: Tiểu minh đường thu và tụ khí, đại minh đường thoáng đãng vuông vức, rộng lớn nhưng không mênh mông. Thanh long - bạch hổ phải bằng nhau. Hậu sơn phải cao hơn chút ít so với tiền án…

Đối với những kiến trúc biệt lập, nhà dân: Nền móng nhỏ, nhà cao, bốn bên không có nhà tương ứng hoặc núi non che chở. Nhà ấy nhất định sinh nhiều điều không tốt.

Nóc nhà nghiêng Đông lệch Tây, thấp cao bất thường, gió lùa mưa tạt. Ở nhà ấy lâu ngày tất sinh bệnh thống phong, đau xương khớp...

Đoan Trang (tổng hợp)